Ағымдағы жылы өсімдіктерді қорғау саласы бойынша айтарлықтай ауқымды шаралар атқарылды. Ауыл шаруашылығы дақылдарының шегіртке тектес зиянкестерімен күрес жөнінде облыс әкімінің №19ө 2024 жылғы 4 наурыздағы өкімімен Облыстық штаб құрамы бекітілді. Штаб төрағасы облыс әкімінің орынбасары Б.Қ.Асановтың төрағалығымен ағымдағы жылдың 29 сәуірінде аудан әкімдерінің орынбасарлары, облыстық ауыл шаруашылық басқармасы басшысының орынбасары, облыстық және аудандық әдістемелік орталық басшылар және аудандық аумақтық инспекциялары басшыларының қатысуымен  Облыстық штаб отырысы өткізілді.

2024 жылдың жылдың 11 маусымында Бұқар Жырау ауданында химиялық өңдеуге жұмылдырылған техникалардың дайындығын пысықтау және шегіртке зиянкестеріне қарсы химиялық өңдеу жұмыстарын уақытылы жүргізу  мақсатында штабтың көшпелі отырысы өткізілді. Жоғарыда аталған ведомства басшылары мен аудан әкімдеріне облыста тұрақты фитосанитарлық ахуалды қамтамасыз ету мақсатында қабылданатын шаралар бойынша нақты тапсырмалар берілді. Сондай-ақ өңдеуге қатысатын техникалардың дайындығы көрсетілді.

Шекара маңындағы аумақтарда шегіртке зиянкестерін уақтылы анықтау мақсатында көршілес облыстардың 8 облыстық аумақтық инспекциясымен шекара маңындағы аумақтарды бірлесіп тексеру туралы өзара ынтымақтастық келісім шарттары жасалды, аталған келісімдер шеңберінде шекаралас аумақта бірлескен зерттеулер жүргізілді.

«Республикалық фитосанитариялық диагностика және болжамдар әдістемелік орталығы» (бұдан әрі – Әдістемелік орталық)  облыстық филиалы мамандарымен 2024 жылы аса қауіпті және қауіпті организмдерге қарсы зерттеу жұмыстарын жоспар бойынша 5,4 млн гектар аумақта жүргізілді. Аса қауіпті зиянды организмдерге 4383,3 мың.га, қауіпті организмдерге 942,227 мың.га, оның ішінде шегіртке тектестерге 3041,8 мың.га алқапқа зерттеу жұмыстары аяқталды.

Фитосанитариялық іс-шараларға келетін болсақ, биылғы жылы облысымызда кең таралған үйірлі шегіртке – итальяндық прусқа қарсы 47 980 га  алқапқа және  саяқ шегірткелерге мемлекеттік жер қорындағы 29 820 мың гектар аумаққа химиялық өңдеу жұмыстары жүргізілді. Ауыл шаруашылық тауарөндірушілердің қаражаты есебінен ағымдағы жылы аса қауіпті зиянды организмдерге қарсы барлығы 21 400 гектар алқапқа химиялық өңдеу жүргізілді.

Үйірлі шегіртке итальяндық прусқа қарсы 47 980 гектар аумаққа республикалық бюджет есебінен химиялық өндеу жұмыстары облысымыздың 7 ауданында жүргізілді.

(Абай ауданы – 500 га, Ақтоғай ауданы – 3 000 га, Бұқар Жырау ауданы – 11 700 га, Қарқаралы ауданы – 24 200 га, Нұра ауданы – 1 480 га, Осаакров ауданы – 1 000 га, Шет ауданы – 2 100 га)

Итальян шегірткесіне қарсы химиялық өңдеу жұмыстарын Республикалық бюджет есебінен «ЗапКазФумигация» ЖШС 8 жер үсті бүріккіш техникалары арқылы жер бетімен 16 380 га алқап және «Агро СЛА» ЖШС және «AVIASILA» ЖШС 2 аса жеңіл ұшағы көмегімен әуе арқылы 31 600 га алқапқа техникалардың күндік нормасы және қауіпсіздік шаралары сақтала отырып жүргізілді. Өңдеу жұмыстарына тұтыну нормасы бойынша Карат Супер, Тиаметрин, Гунсяо, Эсперо, Койра, жалпы көлемі 3 272 л пестицидтер жұмсалды. Пестицидтердің облыс бойынша биологиялық тиімділігі 93,1% құрады.

Саяқ шегірткеге осы жылы өңдеуге қойылғаны – 112 020 мың.га. Оның ішінде мемжер қоры – 29 820 га, шаруашылық құрылым- 82 200 га. Облыстық бюджетінен 67,5 млн.теңге қаражат қарастырылды. Аталған қаржы жоспарланған аумаққа толық жетпеуі себепті өңдеу жұмыстары мемлекеттік жер қорында жүргізілді.  Өңдеу жұмыстары 29 820 га алаңға Диурон препаратын қолдана отырып «Сандерс» ЖШС 1 аса жеңіл ұшағы көмегімен жүргізілді. Саяқ шегірткеге қарсы жүргізілген өңдеу жұмыстары инспекция мамандарының бақылауында болып, қателіктер мен кемшіліктерге жол берілмеді.

(Абай ауданы –  1 400 га, Ақтоғай ауданы – 5 100 га, Бұқар Жырау ауданы – 7 200 га, Қарқаралы ауданы – 7 440 га, Нұра ауданы – 3 280 га, Осаакров ауданы – 2 400 га, Шет ауданы – 3 000 га)

Сонымен бірге, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің өз қаражаттары есебінен аса қауіпті зиянкестерге қарсы 21 400 га алқапқа химиялық өңдеу жұмыстары жүргізілді. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі мемлекеттік инспекторлармен жыл басынан 10 ұсыным әзірленіп, берілген ұсынымдар бойынша Нұра ауданында аса қауіпті зиянды организм – астықтың сұр көбелегіне қарсы 3 200 га, гессен шыбынына қарсы 2 500 га аумаққа химиялық өңдеу жұмыстары жүргізілді. Зиянкестерден бөлек, өсімдік аурулары, оның ішінде тат және септориоз ауруларына қарсы 15 700 га аумаққа Бұхар-жырау, Нұра, Осакаров аудандарында өңдеу жұмыстары жүргізілді.

Ағымдағы жылдың маусым айында облыс бойынша 2023-2024 жылдарға арналған республикалық бюджет есебінен 664 дана пайдаланылған пестицидтердің ыдыстары залалсыздандырылды. Залалсыздандыру жұмыстарын Облыстық ауылшаруашылығы басқармасы өткізген конкурс нәтижесінде анықталған қызмет көрсетуші (“Казахстанский оператор по управлению отходами” ЖШС) жүргізді.

Қарағанды облысы бойынша қызметі мемлекеттік фитосанитариялық бақылау объектілерімен байланысты 791 субъекті тіркелген. Бүгінгі күнге өсімдіктерді қорғау жөніндегі инспекторларымен аталған субъектілерден айлық және жартыжылдық фитосанитарлық есептіліктері толықтай қабылданып алынды.

Бақылау субъектілеріне жүргізілген тоқсандық талдау нәтижесі бойынша АШТӨ-не анықталған құқық бұзушылықтарды өз бетінше жою мақсатында 1 ұсыным берілді.

Сонымен бірге, шаруашылықтар өз аумақтарында фитосанитариялық мониторингтi жүзеге асыруға және фитосанитариялық iс-шараларды жүргiзуге міндеттілігі жөнінде БАҚ арқылы, инстаграм, фейсбук әлеуметтік желілерінде тікелей эфир жүргізу, мақалалар жариялау арқылы үгіт-насихат жұмыстарын үздіксіз жүргізіп келеді. Сала бойынша жыл басынан БАҚ-на 16 мақала және 37 семинар-кеңес, 16 дөңгелек үстелдер,  86 инстаграм посттар жарияланып, 170 хабарламалар таратылған.

Облыс аумағында қауіпті және аса қауіпті зиянкестерге, арамшөптер мен өсімдік ауруларына қарсы күзгі зерттеу жұмыстары нәтижесінде 2025 жылы үйірлі шегірткеге (италияндық прус) – 59 300 га, саяқ шегірткеге – 83 450 га, астықтың сұр көбелегіне – 2 900 га, тат және септориоз ауруларына – 15 300 га аумаққа химиялық өңдеулер жүргізу жоспарланып отыр.

Ағымдағы жылы облыс бойынша фитосанитариялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жұмыстары жоғары деңгейде жүргізіліп, зиянды және аса қауіпті зиянды организмдердің қоныстануына, жаппай көбеюіне және өзге облыстардан ұшып келуіне жол берілмеді.